Dược sĩ Thanh Tâm
Nguyên nhân gây bệnh bướu cổ được xác định do sự thiếu hụt iod trong cơ thể, bệnh suy giáp, basedow, mang thai, di truyền hoặc viêm nhiễm… Tuy nhiên, việc nhiều người tích cực bổ sung hoạt chất iod một cách thiếu khoa học không phải là giải pháp loại bỏ căn bệnh. Cùng tìm hiểu chi tiết 8 nguồn gốc gây bướu cổ phổ biến nhất và cách điều trị hiệu quả ngay trong bài viết này.
8 Nguyên nhân gây bướu cổ ai cũng cần biết
Bướu cổ là một bệnh lý tuyến giáp thường gặp, nhất là ở đối tượng nữ giới trong độ tuổi 30-50. Bướu cổ được xếp làm 3 nhóm theo ảnh hưởng chức năng tuyến giáp là: bướu lành, rối loạn chức năng tuyến giáp và ung thư.
Có rất nhiều nguyên nhân gây bệnh bướu cổ như: Thiếu hụt iod, suy giáp, cường giáp, viêm tuyến giáp,... cụ thể:
Thiếu hụt iot là nguyên nhân hàng đầu gây bướu cổ
Nguyên nhân bệnh bướu cổ phổ biến nhất có thể kể đến tình trạng thiếu hụt iod. Ở trạng thái bình thường, tuyến giáp sẽ tiếp nhận iod từ nguồn dinh dưỡng hằng ngày. Tuy nhiên, nếu xảy ra tình trạng này kéo dài dễ dẫn tới sự rối loạn trong hoạt động sản xuất hormone của tuyến giáp. Cơ thể sẽ kích thích cơ quan này hoạt động nhằm sản sinh thêm hormone, dẫn tới phình to, tạo thành bướu cổ.
Thiếu hụt Iot là nguyên nhân số một dẫn đến bướu cổ
Bướu cổ do tuyến giáp hoạt động quá mức (bướu cổ cường giáp)
Cường giáp là thuật ngữ chỉ một hội chứng tuyến giáp hoạt động quá mức, sản xuất nhiều hormone hơn nhu cầu thực tế của cơ thể. Người mắc cường giáp thường xuất hiện một số dấu hiệu như sợ nóng, hay toát mồ hôi, sốt nhẹ, khó thở, đánh trống ngực, run đầu ngón tay, rối loạn kinh nguyệt, tiêu chảy đau quặn bụng, sụt cân không lý do….
Tình trạng này có thể xảy ra do một số nguyên nhân như:
- Dư thừa lượng iod tiêu thụ: Nếu chế độ dinh dưỡng khiến cơ thể dung nạp một lượng lớn iod có thể khiến tuyến giáp tạo ra quá nhiều hormone. Lượng hormone dư thừa này có thể gây ra chứng cường giáp.
- Sử dụng quá nhiều thuốc hormone tuyến giáp: Dùng quá liều thuốc hormone để điều trị suy giáp hoặc điều trị bệnh kéo dài không được kiểm soát có thể gây tác dụng ngoài ý muốn. Chính vì vậy, trước khi quyết định sử dụng thuốc bệnh tuyến giáp bạn nên tham khảo kỹ lưỡng ý kiến chuyên gia.
Khối u tuyến giáp tăng hoạt động gây khiến cổ phình to kèm biểu hiện cường giáp
Tuyến giáp kém hoạt động gây bướu cổ (Bướu cổ suy giáp)
Trái ngược với cường giáp, bệnh suy giáp (nhược giáp) là tình trạng rối loạn chức năng tuyến giáp khiến cơ quan này không thể sản xuất đủ hormone cần thiết. Các hormone bao gồm thyroxine (T4) và triiodothyronine (T3) gây ảnh hưởng tới quá trình trao đổi chất, chức năng tim và các hoạt động thể chất của cơ thể. Suy giáp cũng được coi là một trong những nguyên nhân gây bệnh bướu cổ không thể chủ quan. Các yếu tố gây suy giáp phổ biến là:
- Bệnh tự miễn: Viêm tuyến giáp Hashimoto là nguồn gốc gây nhược giáp phổ biến nhất. Bệnh khởi phát khi cơ thể bị rối loạn tự miễn, tạo ra kháng thể và tiêu diệt nhầm tuyến giáp.
- Xạ trị: Người từng tiếp nhận điều trị ung thư xạ trị ở vùng đầu hoặc cổ có thể phải chịu những tác động xấu với tuyến giáp.
- Điều trị cường giáp bằng iod phóng xạ: Sử dụng thuốc kháng giáp hoặc dùng iod phóng xạ để điều trị cường giáp có thể khiến các tế bào tuyến giáp bị phá hủy bởi bức xạ, dẫn tới suy giáp.
- Phẫu thuật tuyến giáp: Việc loại bỏ một hoặc phần lớn tuyến giáp trong quá trình phẫu thuật có thể dẫn tới suy giáp do lượng hormone giảm sút nghiêm trọng.
- Rối loạn tuyến yên: Một số người có thể gặp phải tình trạng rối loạn tuyến yên, gây thiếu hụt hormone kích thích tuyến giáp. Hormone này có vai trò phát tín hiệu sản xuất cho tuyến giáp cùng với số lượng hormone thyroxine và triiodothyronine cần thiết.
Bướu cổ do thay đổi hormone ở nữ giới
Rối loạn hormone được xem là nguyên nhân dẫn đến bệnh bướu cổ ở phụ nữ. Bốn giai đoạn mà quá trình sản xuất hormone ở phụ nữ dễ bị bất ổn nhất chính là tuổi dậy thì, sau sinh, mang thai, mãn kinh. Nếu cơ thể không thể tự điều hòa hoặc bổ sung phương pháp ổn định cơ thể dễ dẫn tới tình trạng dư thừa hoặc thiếu hụt hormone, gây bướu cổ.
Trong quá trình mang thai phụ nữ có thể gặp phải các bệnh lý tuyến giáp
Một số loại thuốc làm tăng nguy cơ mắc bướu cổ
Nếu sử dụng thuốc thiếu khoa học hoặc sai liều lượng có thể trở thành nguyên nhân gây bệnh bướu cổ. Một số sản phẩm cần đặc biệt lưu ý cho người có nguy cơ mắc bướu cổ cần tránh như:
- Thuốc tâm thần có chứa muối lithi.
- Thuốc kháng giáp tổng hợp.
- Thuốc có chứa iod, thuốc cản quang.
- Thuốc trị hen, thuốc chống loạn nhịp
- Thuốc trị thấp khớp
Bệnh basedow khiến người bệnh bị bướu cổ
Bệnh Basedow là một dạng của cường giáp thường gặp, được xếp vào nhóm tự miễn, đặc trưng bởi một số triệu chứng như nhiễm độc giáp, mắt lồi, bướu giáp lan tỏa kích thước lớn.
Nguyên nhân dẫn đến bệnh bướu cổ do basedow rất khó để phòng ngừa do có tính di truyền. Nếu không điều trị kịp thời sẽ gây tổn thương tim mạch, thần kinh cơ, rối loạn tâm thần, tắc mạch, tiền sản giật…
Viêm tuyến giáp gây bướu cổ
Có không ít người được chẩn đoán bị bệnh bướu cổ do viêm tuyến giáp. Khi tuyến giáp bị viêm làm phá hủy cấu trúc thông thường của các nang sẽ dẫn đến rò rỉ hormone dự trữ ra ngoài tuyến giáp.
Viêm tuyến giáp được chia thành 3 loại bao gồm bán cấp do nhiễm siêu vi sau đó sưng, đau vùng cổ, viêm tuyến giáp sau sinh, viêm tuyến giáp âm thầm
Viêm tuyến giáp do vi khuẩn sẽ làm tổn thương cấu trúc của các nang giáp
Bướu cổ do u lành tuyến giáp, ung thư tuyến giáp
Đa số các trường hợp bị bệnh bướu cổ đều được chẩn đoán là u lành tính. Tuy nhiên, không thể chủ quan trước nguy cơ ung thư tuyến giáp hoặc chuyển đổi sang ác tính nếu không được điều trị dứt điểm.
Ung thư tuyến giáp được chia thành 4 dạng chính là ung thư nhú, ung thư nang, không biệt hóa và thể tủy. Nếu phát hiện và điều trị sớm, tỷ lệ khỏi bệnh có thể lên tới 90% đến xấp xỉ 100%.
>>>Xem thêm: Bướu giáp keo là gì và tất cả những thông tin cần biết
Giải pháp khi bị bệnh bướu cổ
Tìm hiểu nguyên nhân gây bệnh bướu cổ sẽ giúp bạn đưa ra những kết luận ban đầu chính xác và lựa chọn phương án điều trị phù hợp. Nếu kịp thời phát hiện, người bệnh vẫn có khả năng phục hồi rất cao. Các phương pháp điều trị bướu cổ chính bao gồm: Theo dõi, sử dụng thuốc, phẫu thuật,... Cụ thể:
- Theo dõi và thăm khám định kỳ: Đối với người bệnh ở giai đoạn mới phát bệnh, bác sĩ chỉ cần khám lâm sàng và siêu âm tuyến giáp để đánh giá độ lớn và hẹn lịch định kỳ.
- Điều trị nội khoa: Trường hợp u lành tính, rối loạn chức năng tuyến giáp, sau xạ trị và phẫu thuật tuyến giáp và dạng nhẹ sẽ được chuyên gia chỉ định dùng thuốc nhằm đưa hormone tuyến giáp về trạng thái bình thường.
- Xạ trị tuyến giáp: Phương pháp giảm kích thước bướu giáp một cách nhanh và an toàn nhất hiện nay chính là sử dụng iot phóng xạ. Sau khi tiến hành, người bệnh có thể cảm thấy những thay đổi rõ rệt.
- Phẫu thuật tuyến giáp: Đây là phương pháp được ưu tiên để điều trị ung thư tuyến giáp, dùng trong trường hợp người bệnh không đáp ứng với giải pháp điều trị nội khoa, nhu cầu thẩm mỹ, bướu to chèn ép gây khó thở và nghi ngờ ung thư. Tùy thuộc vào tình trạng người bệnh mà bác sĩ sẽ quyết định cắt bỏ toàn bộ hoặc chỉ cắt một phần tuyến giáp độc.
Ngoài ra, người mắc bướu cổ có thể áp dụng các biện pháp điều trị bệnh từ thảo dược thiên nhiên. Theo nghiên cứu từ các chuyên gia Trung Quốc vào năm 2012, hải tảo là thảo dược có khả năng kháng viêm, giảm đau giúp cải thiện các chứng bệnh do tuyến giáp hoạt động bất thường gây bướu cổ. Chính vì thế, người bệnh hoàn toàn có thể tìm kiếm và áp dụng các bài thuốc y học cổ truyền hoặc các sản phẩm điều chế có thành phần hải tảo. Các thành phần kết hợp tăng hiệu quả điều trị có thể liệt kê như bán biên liên, ba chạc, lá neem, khổ sâm nam,....Hiện nay trên thị trường có các sản phẩm đã được điều chế dưới dạng viên uống tiện dụng, người bệnh có thể tham khảo để hỗ trợ chữa bệnh bướu cổ an toàn và nhanh chóng.
Hải tảo - Vị thuốc quý trong điều trị bướu cổ
Bướu cổ là một căn bệnh phổ biến và có thể khởi phát bởi rất nhiều nguyên nhân khác nhau. Hy vọng rằng thông qua bài viết này, độc giả có thể bỏ túi thêm nhiều kiến thức hữu ích để phát hiện sớm và phòng ngừa hiệu quả những nguyên nhân gây bệnh bướu cổ. Nếu còn thắc mắc cần tư vấn, bạn hãy để lại số điện thoại hoặc bình luận dưới bài viết sau đây để được hỗ trợ.
Các link tham khảo:
