Dược sĩ Thanh Tâm
Nguyên nhân bệnh tuyến giáp chủ yếu là do chế độ dinh dưỡng thiếu iod, tác dụng phụ của một số loại thuốc hoặc những bất ổn trong cơ thể như rối loạn miễn dịch, nội tiết tố,... Nhận diện được chính xác các nguy cơ gây bệnh có thể giúp bạn phòng ngừa, điều trị và hạn chế những biến chứng bệnh tuyến giáp hiệu quả. Mời bạn đọc tìm hiểu các yếu tố gây bệnh tuyến giáp phổ biến trong bài viết sau đây.
Thiếu iod nguyên nhân thường gặp gây bệnh tuyến giáp
Iod là một vi chất thiết yếu cho hoạt động của các tế bào. Nguyên tố này không được tự tổng hợp trong cơ thể mà cần phải đưa từ bên ngoài vào. Tuyến giáp cần iod để có thể tiết ra hormone T3 (triiodothyronine), T4 (thyroxin) duy trì chuyển hóa và các hoạt động của các cơ quan như tim, não, cơ,... Chế độ dinh dưỡng thiếu iod có thể khiến tuyến giáp không thể tiết đủ hormone cần thiết.
Thiếu iod có thể gây ra các bệnh lý như: Bướu cổ, suy giáp, u xơ tuyến giáp...
Nguyên nhân gây bệnh tuyến giáp thường do thiếu iod trong khẩu phần ăn
Rối loạn miễn dịch nguyên nhân gây bệnh tuyến giáp
Rối loạn miễn dịch được cho là nguyên nhân gây bệnh tuyến giáp nguy hiểm hàng đầu trong đó có ung thư tuyến giáp. Đối với những người khỏe mạnh, hệ miễn dịch giúp sản xuất ra các kháng thể chống lại sự xâm nhập bất thường của vi khuẩn, virus, loại bỏ tế bào chết, già, lỗi. Ngược lại, khi “tường thành đề kháng” này suy yếu sẽ gây rối loạn quá trình chết theo chu trình của tế bào. Lúc này, các tế bào già lỗi không bị chết đi trong khi tế bào mới vẫn sinh ra gây hình thành khối u, nhân xơ hoặc ổ viêm nhiễm,...
Rối loạn miễn dịch có thể gây ra các bệnh lý tuyến giáp bao gồm: Viêm tuyến giáp, u xơ tuyến giáp, đa nhân tuyến giáp, thậm chí là ung thư tuyến giáp,...
Bệnh tuyến giáp do rối loạn hormone
Các hormone trong cơ thể có sự tác động và liên kết chặt chẽ với nhau. Những người trong giai đoạn có nhiều thay đổi hoặc rối loạn hormone, đặc biệt là ở nữ giới có nguy cơ cao mắc các bệnh về tuyến giáp. Cụ thể:
- Giai đoạn mang bầu: Trong thời kỳ mang thai, hormone HCG trong cơ thể tăng đột biến, nhất là giai đoạn 12 tuần. Những thay đổi về mặt sinh lý, sẽ ảnh hưởng lớn đến hoạt động của tuyến giáp, gây ra các biểu hiện cường giáp.
- Giai đoạn sau sinh: Theo các chuyên gia, trong thai kỳ, các kháng thể sản sinh cao do cơ chế bảo vệ thai nhi. Sau khi sinh, các kháng thể này có thể tấn công tuyến giáp gây viêm tuyến giáp.
- Giai đoạn tiền mãn kinh: Ở giai đoạn này tiềm ẩn rất nhiều yếu tố nguy cơ gây ra bệnh tuyến giáp trong đó có sự suy giảm hormone nội tiết tố nữ kèm theo tuổi tác và hệ miễn dịch suy yếu.
Các bệnh tuyến giáp thường gặp do rối loạn hormone là: Cường giáp, viêm tuyến giáp tự miễn Hashimoto, u xơ tuyến giáp, ung thư tuyến giáp,...
Rối loạn hormone hoặc miễn dịch có thể gây bệnh tuyến giáp
Rối loạn tuyến yên gây bệnh tuyến giáp
Hoạt động của tuyến yên bị suy giảm có thể gây ra bệnh suy giáp. Bởi tuyến yên có tác dụng tiết ra hormone TSH kích thích tuyến giáp sản xuất T3, T4. Khi nồng độ hormone tuyến TSH giảm khiến nồng độ hormone T3, T4 thấp, dẫn đến suy giáp.
Bệnh tuyến giáp do di truyền
Các bệnh lý tuyến giáp có chứa yếu tố di truyền đặc biệt là nhân tuyến giáp, u tuyến giáp, ung thư tuyến giáp. Theo các nghiên cứu lâm sàng có tới khoảng 70% bệnh nhân ung thư tuyến giáp có bố hoặc mẹ hay người trong gia đình từng bị bệnh về tuyến giáp. Tuy nhiên, cho đến nay các nghiên cứu khoa học vẫn chưa xác định được yếu tố di truyền trong gen liên quan tới căn bệnh này.
Nếu trong gia đình có ông, bà, cha hoặc mẹ từng bị bệnh tuyến giáp thì bạn nằm trong đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh hơn người bình thường. Chính vì thế, bạn nên chủ động thăm khám định kỳ để hạn chế các nguy cơ tiềm ẩn và phát hiện bệnh sớm nếu có.
Một số loại thuốc có thể là nguyên nhân gây bệnh tuyến giáp
Nguyên nhân gây bệnh tuyến giáp có thể là do tác dụng phụ của một số loại thuốc điều trị. Thuốc tây y điều trị bệnh tuyến giáp có thể là con dao hai lưỡi bởi ngoài khả năng điều trị bệnh còn gây ra tác dụng phụ ảnh hưởng đến quá trình tổng hợp hormone của cơ thể.
Đặc biệt các thuốc kháng giáp trị cường giáp có thể gây tác động lớn tới nồng độ hormone T4 trong tuyến giáp. Nếu sử dụng kéo dài, người bệnh có nguy cơ bị suy giáp.
Dùng thuốc kháng giáp kéo dài có thể gây suy giáp
Bệnh tuyến giáp do nhiễm xạ
Nhiễm phóng xạ hoặc hóa chất độc hại là nguyên nhân dẫn đến bệnh tuyến giáp đặc biệt là ung thư. Hiện tượng này phổ biến với những người làm việc hoặc tiếp xúc với môi trường độc hại thường xuyên.
Khi mắc một số bệnh lý phải điều trị bằng phóng xạ hoặc phơi nhiễm trong các sự cố hạt nhân, người bệnh sẽ có nguy cơ cao bị suy giáp, ung thư tuyến giáp. Thông thường bệnh sẽ không xuất hiện ngay sau khi phơi nhiễm mà có thể âm ỉ, tiềm tàng sau vài tháng, vài năm thậm chí là hàng chục năm.
Những đối tượng có cơ thể nhạy cảm như trẻ em, phụ nữ mang thai có nguy cơ mắc bệnh tuyến giáp do nhiễm xạ cao hơn những đối tượng còn lại.
Nhiễm phóng xạ có thể là nguyên nhân gây ung thư tuyến giáp
Tuổi và giới tính làm tăng nguy cơ mắc bệnh tuyến giáp
Tuổi tác càng cao nguy cơ mắc các bệnh tuyến giáp càng lớn do các yếu tố trong cơ thể suy yếu như: Hệ miễn dịch giảm sút, hormone trong cơ thể mất cân bằng, tuyến giáp suy yếu,...
Ngoài ra, nữ giới là đối tượng có nguy cơ mắc các bệnh tuyến giáp cao gấp 2-3 lần nam giới do đặc trưng sinh lý và những quá trình biến động hormone như mang thai, mãn kinh.
Căng thẳng tâm lý làm tăng nguy cơ gây bệnh tuyến giáp
Căng thẳng, stress có thể làm suy giảm chức năng tuyến giáp khiến quá trình trao đổi chất của cơ thể chậm lại. Chính vì thế, căng thẳng tâm lý cũng là yếu tố thuận lợi cho tăng cân, thừa cân và béo phì.
Hút thuốc làm tăng nguy cơ mắc bệnh tuyến giáp
Nguyên nhân bệnh tuyến giáp có thể bị bỏ qua hoặc không chú ý đến đó chính là hút thuốc lá. Khói thuốc lá có tác động đáng kể đến khả năng làm việc của tuyến giáp. Cụ thể là là chất thiocyanate (trong khói thuốc lá) làm ức chế sự hấp thu iod của tuyến giáp. Điều này làm giảm khả năng tổng hợp hormone của tuyến giáp, gây suy giáp.
Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc bệnh về tuyến giáp
Suy giáp sau điều trị cường giáp
Một trong những nguyên nhân gây bệnh tuyến giáp thường gặp đó là triệu chứng suy giáp sau khi áp dụng điều trị uống thuốc kháng giáp, xạ trị iod hoặc phẫu thuật cải thiện bệnh lý cường giáp. Trong đó phẫu thuật tuyến giáp là phương pháp khiến người bệnh có nguy cơ cao mắc suy giáp.
Cách điều trị bệnh tuyến giáp
Ngoài việc hạn chế tiếp xúc với các nguyên nhân gây bệnh tuyến giáp, người mắc cần thăm khám và áp dụng các biện pháp điều trị theo chỉ định của bác sĩ.
Với những bệnh tuyến giáp lành tính, không biểu hiện như nhân tuyến giáp, u tuyến giáp kích thước nhỏ, bướu cổ đơn thuần,...bác sĩ có thể chỉ định theo dõi mà không cần phải can thiệp điều trị.
Phương pháp điều trị nội khoa với thuốc kháng giáp hoặc thuốc chứa thyroxin dành cho nhóm đối tượng bị rối loạn chức năng tuyến giáp như cường giáp, suy giáp, nhân xơ tuyến giáp hoặc các khối bướu giáp độc,...
Phương pháp áp dụng cho các tình trạng bệnh lý tuyến giáp nghiêm trọng hơn là sử dụng iod phóng xạ và phẫu thuật. Bác sĩ sẽ chỉ định các phương pháp này cho người bệnh không đáp ứng điều trị bằng thuốc hoặc trong trường hợp có các khối u ác tính gây ung thư.
Ngoài các phương pháp điều trị trên, chữa bệnh bằng các thảo dược đông y đang được nhiều người quan tâm tìm hiểu. Theo y học cổ truyền, một số loại thảo dược thiên nhiên có thể giảm các triệu chứng của bệnh tuyến giáp đồng thời tăng cường chức năng điều tiết hormone. Nghiên cứu của các chuyên gia thực hiện tại Trung Quốc năm 2012 chỉ ra rằng, hải tảo có tác dụng hiệu quả trong việc giảm u bướu và điều hòa miễn dịch. Với khả năng kháng khuẩn, tránh viêm nhiễm, điều hòa hormone, hải tảo kết hợp cùng những thảo dược lành tính khác như bán biên liên, lá neem, khổ sâm nam, ba chạc,... giúp điều trị bệnh tuyến giáp hiệu quả cao. Những thành phần này hiện đã được bào chế trong các sản phẩm viên uống tiện lợi trên thị trường, người bệnh có thể lựa chọn để kết hợp điều trị bệnh an toàn.
Hải tảo là thành phần giúp điều hòa và cân bằng chức năng cho tuyến giáp
Trên đây là tất cả các thông tin về nguyên nhân gây bệnh tuyến giáp cho bạn đọc tham khảo. Nhận diện những nguy cơ giúp bạn phòng ngừa và hạn chế những biến chứng nguy hiểm do bệnh lý tuyến giáp gây ra. Nếu còn thắc mắc cần giải đáp, vui lòng để lại bình luận hoặc số điện thoại để được chúng tôi tư vấn.
