Nếu vì lý do nào đó mà tuyến giáp bị bệnh thì sẽ ảnh hưởng đến hệ thống hoormon như các tuyến điều khiển khả năng tình dục và cũng là nguyên nhân dẫn đến vô sinh ở cả nam và nữ giới. Những vấn đề về tình dục phối hợp với bệnh lý tuyến giáp trạng, dù là cường năng hay thiểu năng đều rất đáng chú ý.

Thiểu năng tuyến giáp

Dù là nguyên phát (do thiếu sót ở chính tuyến giáp) hay thứ phát (do bệnh ở tuyến yên hay vùng dưới đồi) thì thiểu năng tuyến giáp vẫn ảnh hưởng đến cơ thể. Những triệu chứng đặc trưng là suy nhược, dễ mỏi mệt, da khô hay thô, sợ lạnh, nói chậm, trí nhớ kém, tăng cân, táo bón và đau mình mẩy (đau cơ). Những triệu chứng thực thể rất khác nhau tuỳ từng người nhưng có thể có nề mặt, giọng khàn, nhịp tim chậm, tim to, phản xạ gân xương chậm…

Bệnh nhân thường suy kém về chức năng tình dục: 80% nam bị thiểu năng tuyến giáp có giảm dục năng, 40-50% trong số này bị kém cương dương ở mức độ nhất định.  Phụ nữ cũng vậy, nhiều người bị thiểu năng giáp trạng phàn nàn khó có hứng khởi tình dục và không đạt được khoái cực.

Bệnh thiểu năng tuyến giáp từ khi còn ở tuổi vị thành niên nếu không được điều trị thường chậm tăng trưởng về cơ thể và cả sự phát triển trí tuệ. Nếu thiếu hụt hormon nặng và kéo dài thì cả con trai và con gái đều không bộc lộ những dấu hiệu dậy thì. Hiếm nhưng có khi thiểu năng tuyến giáp nguyên phát lại kết hợp với sự phát triển sớm về giới tính như vú phát triển, niêm mạc âm đạo trưởng thành, ra máu âm đạo, chảy sữa ở con gái và tinh hoàn, dương vật to ra ở con trai. Những biến đổi này có thể chữa trị nếu dùng hormon tuyến giáp (thyroxine). Sự trưởng thành các đặc tính giới chậm do thiểu năng giáp trạng cũng có thể phục hồi khi được dùng đủ liều hormon giáp trạng.     

Giảm dục năng thường gặp ở cả nam và nữ, thể hiện tiến trình bệnh đã kéo dài và đã ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể, bệnh nhân thường giảm sự hăng hái và lanh lợi. Sự tổng hợp testosterone ở tinh hoàn và vỏ thượng thận đều giảm. Phụ nữ có thể bị chảy máu tử cung nhiều, đôi khi nghiêm trọng hoặc bị mất kinh, kèm chảy sữa, khó sinh sản; còn nam thường giảm khả năng sinh ra tinh trùng. Nếu bệnh không được điều trị  thì phụ nữ có thai dễ sảy thai.

Cường năng tuyến giáp

Khi nồng độ hormon tuyến giáp lưu hành trong máu quá nhiều, gọi là bệnh Graves (còn gọi là bệnh Basedow) và do nhiều nguyên nhân; gặp nhiều ở phụ nữ hơn nam giới (tỉ lệ theo giới là nữ 7, nam 1), với các dấu hiệu đặc trưng là bướu tuyến giáp, nhiễm độc hormon tuyến giáp và lồi mắt. Biểu hiện lâm sàng của cường năng tuyến giáp rất ấn tượng khi bệnh nghiêm trọng: da thường ấm và ẩm do các mạch máu dưới da giãn và tiết quá nhiều mồ hôi; nhịp tim nhanh cả khi nghỉ  và hay có trống ngực. Có khi có rối loạn nhịp tim. Bệnh nhân có vẻ như lo lắng, luôn bồn chồn.  Suy nhược, mỏi mệt, run tay, quá nhạy cảm với nóng, sút cân kèm tăng sự thèm ăn. Có nhiều dấu hiệu ở mắt như nhìn chằm chằm, không đổi hướng, ít chớp mắt, lác mắt, tăng phản xạ và cuối cùng là có bướu ở cổ. 

Chức năng và hành vi tình dục có thể bị ảnh hưởng theo những cách rất khác nhau. Tăng dục năng có thể gặp ở 10-20% số bệnh nhân, nhất là với thể nhẹ nhưng đôi khi lại kèm chứng yếu sinh lý ở nam, có đến 30-40%  giảm dục năng. 

Một số trường hợp cường giáp nặng ở tuổi vị thành niên lại có thể có hành vi tình dục quá mức và bị hiểu lầm là bệnh tinh thần. Khoảng 40% nam cường năng tuyến giáp bị yếu sinh lý (kém cương dương), nguyên nhân chưa rõ. Đôi khi tổn thương gan hay bệnh lý cơ phối hợp với cường năng tuyến giáp, những bệnh này cũng góp phần gây ra rối loạn chức năng tình dục. Nam cũng có thể bị chứng vú to.

Ở phụ nữ thường có rối loạn kinh nguyệt, lượng máu kinh giảm hay có thể bị vô kinh. Chu kỳ kinh có thể dài ra hay ngắn lại hay có thể rất thất thường. Chức năng rụng trứng hình như không bị ảnh hưởng. Ngưỡng để có đáp ứng khoái cực và hứng khởi tình dục có thể khó khăn hơn ở một số phụ nữ nhưng phần lớn phụ nữ bị bệnh cường giáp không có thay đổi gì hoặc chỉ nhận thấy giảm đáp ứng. 

Những thay đổi về chức năng tình dục có thể phục hồi khi kiểm soát được những rối loạn về chuyển hoá.