Dược sĩ Thanh Tâm
Có rất nhiều thuốc điều trị qua quá trình tổng hợp, bài tiết vận chuyển trong máu và chuyển hóa gây ra sự tương tác giữa các thuốc với tuyến giáp, ảnh hưởng đến hoạt động của tuyến giáp làm suy giáp hoặc cường giáp...
Việc sử dụng thuốc điều trị để an toàn và hiệu quả nhất thì nên có sự tư vấn và hướng dẫn của bác sĩ. Hiện nay có rất nhiều loại thuốc chữa bệnh trên thị trường và cùng với xu hướng đa dạng thuốc thì người bệnh càng tự do sử dụng thuốc mà không hề có hướng dẫn của bác sĩ. Bởi vậy đã gặp không ít tác dụng phụ, ngộ độc, quá liều... do thói quen sử dụng thuốc bừa bãi của người bệnh.
Quá trình tổng hợp, bài tiết, vận chuyển trong máu và chuyển hoá của hormon tuyến giáp rất dễ bị tác động bởi sự tương tác giữa các loại thuốc. Do đó, rất nhiều loại thuốc, kể cả những thuốc không dùng trong điều trị các bệnh lý tuyến giáp cũng có thể gây ảnh hưởng đến khả năng hoạt động của tuyến giáp hoặc kết quả của các xét nghiệm chức năng tuyến giáp, nhất là ở những người đã có bệnh tuyến giáp từ trước.
Những thuốc gây suy giáp
Lithium (một loại thuốc chống trầm cảm) có thể gây cản trở quá trình tổng hợp hormon tuyến giáp và do đó làm giảm sự bài tiết của các hormon này. Sử dụng lithium kéo dài có thể gây bướu giáp ở 50% số bệnh nhân, suy giáp tiềm tàng ở 20% và suy giáp thực sự ở 20% số người sử dụng. Nhiều bệnh nhân được điều trị với muối lithium có các kháng thể kháng giáp trạng trong máu, các kháng thể này có thể đã xuất hiện từ trước khi dùng thuốc hoặc do lithium gây ra.
Các loại thuốc có chứa iốt như các thuốc cản quang dùng trong chụp mạch hoặc chụp cắt lớp có thể gây suy giáp thoáng qua ở những người có tuyến giáp bình thường, nhưng ở những người có viêm tuyến giáp tự miễn, đang điều trị iốt phóng xạ, sau cắt bán phần tuyến giáp hoặc có các bệnh lý khác ở tuyến giáp, các thuốc này có thể gây ra suy giáp kéo dài.
Amiodarone, một loại thuốc điều trị rối loạn nhịp tim hiện đang được sử dụng rất rộng rãi, có thể gây ra cả biểu hiện cường giáp và suy giáp nhưng tỷ lệ suy giáp cao hơn 2 - 4 lần. Những bệnh nhân bị suy giáp do amiodarone nhưng vẫn bắt buộc phải dùng loại thuốc này cần được điều trị bổ sung hormon tuyến giáp.
Interferon, loại sinh phẩm thường được dùng trong điều trị viêm gan, bệnh xơ cứng rải rác và một số bệnh ác tính cũng có thể gây ra suy giáp mức độ nhẹ ở khoảng 4% số người sử dụng. Suy giáp do interferon thường xảy ra khi dùng kéo dài hoặc ở những người có bệnh tuyến giáp từ trước và tự hồi phục ở khoảng 60% số bệnh nhân sau khi ngưng dùng thuốc.
Một số loại thuốc khác như aminoglutethimide, tolbutamide và sulfonamide cũng được ghi nhận gây suy giáp trong một số trường hợp khi dùng kéo dài.
Những thuốc gây cường giáp
Iốt và các thuốc có chứa iốt cũng có thể gây cường giáp ở bệnh nhân có chức năng tuyến giáp bình thường nhưng có bất thường về cấu trúc như bướu giáp đa nhân hoặc u lành tính tuyến giáp. Cường giáp ở những bệnh nhân này có thể xuất hiện sau dùng thuốc 3 - 8 tuần và có thể kéo dài vài tháng sau khi ngừng thuốc. Amiodarone cũng có thể gây viêm tuyến giáp cấp tính dẫn đến cường giáp trong một số trường hợp. Những trường hợp này nên ngưng sử dụng amiodarone, phối hợp thêm các thuốc kháng giáp trạng và corticosteroid. Interferon cũng được ghi nhận gây cường giáp ở khoảng 2,3% số người sử dụng.
